Bodemenergie is het gebruik van hernieuwbare warmte of koude uit de ondiepe ondergrond, tot 500 meter diep. Deze energie kan gebruikt worden voor het verwarmen en koelen van gebouwen.

Een systeem voor open bodemenergie slaat zijn warmte en koude op in het grondwater. Dit heet ook wel warmte-koude-opslag (WKO). Zo kan in de zomer warmte worden opgeslagen in een ‘warme’ bron. In de winter kan deze warmte weer gebruikt worden voor de verwarming van gebouwen. Het warme water wordt afgegeven aan het gebouw en koelt hierdoor af. Dit afgekoelde water wordt vervolgens in een ‘koude’ bron opgeslagen, waarna het in de zomer gebruikt kan worden voor de koeling van gebouwen.

Een gesloten bodemenergiesysteem maakt niet direct gebruik van het grondwater, maar bestaat uit één of meerdere lussen. Door deze bodemlussen stroomt een medium, zoals water, eventueel aangevuld met een koelvloeistof. Door middel van geleiding vindt vervolgens uitwisseling van warmte en koude plaats tussen het medium in de bodemlus en de omringende bodem.

Bodemenergie - geothermie

Bodemenergie - geothermie

Verschillende technieken om warmte uit de bodem te winnen of erin op te slaan.

Met betrekking tot het gebruik van de bodem als bron van thermische energie zijn er verschillende indelingen mogelijk.

Op basis van type techniek:
A) het winnen van warmte voor stroomproductie of directe warmtelevering. Op veel plekken op aarde moet je daarvoor erg diep boren, behalve in vulkanische gebieden of aan de randen van continentale platen.
B) het gebruiken van de bodem voor het tijdelijk opslaan en later weer terugwinnen van warmte.

Op basis van de diepte waar de techniek wordt toegepast:
In Nederland ligt een belangrijke grens op 500 meter diepte, daaronder is namelijk de Mijnbouwwet van kracht.
Op basis van zowel type en diepte kunnen we het gebruik van de bodem voor energielevering in Nederland indelen in ‘bodemenergie’ (0 – 500 meter) voor buffering van warmte en ‘geothermie’ (dieper dan 500 meter) voor het winnen van warmte. Zie het onderstaande schema.

Bodemenergie - geothermie

Meestgestelde vragen

Een term waarmee ‘bodemenergie’ vaak wordt verward met ‘geothermie’ en vice versa. Deze verwarring is begrijpelijk, want beide technieken maken gebruik van de bodem om warmte uit te halen. Een belangrijk verschil is de diepte. Naast diepte is er ook verschil in omhoog te halen temperatuur (hoe dieper des te heter het water en dus … lees verder

Bodemenergie wordt al ruim 25 jaar toegepast in Nederland en maar liefst 45 jaar elders in Europa. Daarmee is de infrastructuur reeds aanwezig, evenals een kwaliteitssysteem. Als we in Nederland in 2050 geen aardgas meer gebruiken, voorzien bodemenergiesystemen circa 25% van de gebouwen van duurzame verwarming en koeling. ‘Bodemenergie’ wordt vaak verward met ‘geothermie’ en … lees verder

Bodemenergie is het gebruik van hernieuwbare warmte of koude uit de ondiepe ondergrond, tot 500 meter diep. Deze energie kan op een duurzame en doeltreffende manier gebruikt worden voor het verwarmen en koelen van gebouwen. We onderscheiden twee typen bodemenergiesystemen: Open bodemenergiesystemen Het open bodemenergiesysteem slaat zijn warmte en koude op in het grondwater [1]. … lees verder

De NVDE publiceerde deze brochure over warmtebronnen. TKI Urban Energy publiceerde de handleiding ‘warmtenetten ontrafeld’. Het ExpertiseCentrum Warmte biedt factsheets voor gebouwgebonden en warmtebrongerelateerde technieken Branchevereniging Bodemenergie publiceerde de brochure over bodemenergie Op bodemenergie kun je bouwen Op de website van Vereniging Warmtepompen vind je informatie over duurzame warmte die wordt opgewekt d.m.v. warmtepompen Stichting … lees verder

Praktijkvoorbeelden

Aardgasvrij wonen met bodemenergie en energie uit oppervlaktewater

Zes nieuwe woonblokken in Krimpen aan den IJssel worden aardgasvrij door een eigen warmtenet, gecombineerd met warmtepompen en energie uit bodem- en oppervlaktewater. Het gebied in Centrum-Zuid wordt trapsgewijs ontwikkeld, maar al vanaf de realisatie van het eerste pand is het warmte- en koudenet met bodemenergie al actief voor aardgasvrije, all-electric klimatisering van de gebouwen.  … lees verder

Veenendaal-Oost krijgt hypermoderne duurzame warmtecentrale

Warmtebedrijf DEVO en Linthorst Techniek tekenden op dinsdag 17 oktober de overeenkomst voor de bouw van een innovatieve en duurzame energiecentrale. Ongeveer 930 nog te bouwen woningen in de nieuwe wijk Groenpoort in Veenendaal-Oost krijgen hieruit warmte en koude geleverd. Een uniek warmtepompconcept in combinatie met het warmtenet en het gebruik van grootschalige warmtebuffering zorgen … lees verder

Tuinder Duijvestijn Tomaten verwarmt de kassen met aardwarmte

Duijvestijn Tomaten in Pijnacker brengt haar kassen op temperatuur met duurzame warmte onder de grond. Ze lopen wereldwijd voorop in de verduurzaming van de glastuinbouwsector. Geothermie is warmte van Nederlandse bodem, stoot geen CO2 uit en zorgt voor een stabiele energierekening. In maart 2024 waren we op bezoek in Pijnacker. Luister hier het gesprek terug … lees verder

High Park Arnhem

Het voormalig hoofdkantoor van ING in Arnhem, dat dateert uit 1968, is in opdracht van projectontwikkelaar Borghese Real Estate getransformeerd tot een aantrekkelijk, modern en zeer duurzaam woongebouw: High Park. Het oorspronkelijke hoofdgebouw (Kruisgebouw) aan de Velperweg biedt plaats aan 12 woonlagen met in totaal 281 appartementen, met een grandioos uitzicht over de stad. Een warmtekoudeopslag … lees verder

Renovatie Hoog Lindoduin

Hoog Lindoduin in Scheveningen is een 14 verdiepingen tellende flat uit 1965 die grondig is gerenoveerd. Naast de bouwkundige verbeteringen is ook de klimaatinstallatie compleet vernieuwd. Rondom het complex is een groot bronnenveld geboord, waar Itho Daalderop bodemenergie warmtepompen op zijn aangesloten. Hierdoor zijn de appartementen met heel weinig energie te verwarmen en ook zeer … lees verder

Aardwarmte-installatie Ammerlaan winnaar EZK Energy Award

De aardwarmte-installatie van plantenkweker Ammerlaan in Pijnacker-Nootdorp verwarmt 24 kassen, inmiddels ook een zwembad, school, 500 flats en een sporthal. In totaal wordt hiermee 12,5 miljoen m3 gas per jaar uitgespaard. Lees het ervaringsverhaal van de gemeente Pijnacker-Nootdorp op de website. Begin dit jaar won het aardwarmteproject Ammerlaan de EZK Energy Award 2020. Deze prijs … lees verder

Damwand Energie compenseert CO2-uitstoot van vaarwegen

Damwand Energie compenseert CO2-uitstoot van vaarwegen door kades en oevers energie te laten opwekken! In De Zweth, aan de Delfsche Schie, heeft Duurzaam Opgewekt in een samenwerkingsverband een testlocatie gebouwd. De testopstelling draait heel stabiel en is ook live te bekijken: zo zie je met eigen ogen hoe op een slimme, verantwoordelijke en efficiënte manier … lees verder

Duurzaam wonen met historisch karakter aan de Vuurtorenweg

Het kan schuren tussen de behoefte om iconische stadsgezichten en de wens om verouderde gebouwen te vervangen door nieuwbouw naar huidige stand van techniek. Maar oud en nieuw kunnen elkaar ook aanvullen. In Scheveningen laat de iconische vuurtoren binnenkort zien waar men duurzaam kan wonen. Lees hier meer over dit project.  

... lees verder

Speciaal ontworpen bodemenergiesysteem houdt rekening met mens en natuur

Speciaal ontworpen bodemenergiesysteem houdt rekening met mens en natuur in Santfort, Zandvoort. Wat doe je als er in een gemeente behoefte is aan nieuwbouw appartementen, er vergaande ambities zijn mbt duurzame energie, maar je ook heel zuinig wilt zijn op de natuur en de drinkwaterwinning? Dan ga je met alle betrokken partijen op zoek naar … lees verder

Bodemenergiesysteem aanleggen met behoud van bomen

Op de Nieuw Boekenroodeweg in Aerdenhout, midden in het bos wordt een nieuwbouwcomplex opgetrokken. Daarbij volle aandacht voor de prachtige natuur. Juist die natuur maakt het een fijne plek om te wonen. En het onderhoudsarme, duurzame energiesysteem. Bij het ontwerp en de aanleg van het het bronsysteem is rekening gehouden met de bomen in het … lees verder

Comfortable ontmoetingsplek ouderenzorgcomplex in Krommenie

Durghorstplantsoen, Krommenie In opdracht van woningcorporatie Parteon heeft (een voorganger van) econic een duurzaam energiesysteem ontworpen en aangelegd. Econic is na oplevering warmteleverancier richting de bewoners én het overdekte atrium. Doordat het atrium ook verwarmd is én zomers wordt gekoeld, is het plein het hele jaar door een ontmoetingsplek voor bewoners van het ouderenzorgcomplex. Zo … lees verder

Isolatie

Participatie bewoners bij warmtenet Heindijk

De Rotterdamse wijk Heindijk wordt aangesloten op een bestaand warmtenet. Huiseigenaren kiezen zelf of zij overstappen op stadsverwarming. Genoeg huiseigenaren hebben aangegeven dat zij willen overstappen. In de toekomst worden de woningen verwarmd met restwarmte uit de Rotterdamse haven in plaats van met aardgas. De bewoners zelf hebben hele nuttige inzichten aangedragen voor het inpandig … lees verder

Bewoners Bloemenbuurt Didam nauw betrokken bij verduurzaming huurwoningen

De bewoners van de Bloemenbuurt in Didam zijn nauw betrokken geweest bij de plannen voor verduurzaming van hun huizen. Samen met Woningcorporatie Plavei en de gemeente Montferland maakten bewoners de plannen hiervoor. Er wordt handig gebruik gemaakt van het momentum voor renovatie van de gehele wijk. Er komt een modulair warmtenet waar later nog veel … lees verder

Spraakmakende ‘nul op de meter’-wijk

Wooncorporatie Wonion heeft bewoners van een wijk in Terborg (1969) zover gekregen om hun huishouden met warmtepompen aan te sluiten op een gesloten bodemenergiesysteem. Doel: ‘nul op de meter’. Dit uitdagende ontwerp is in samenwerking verzorgd door VHGM, met als resultaat dat 12 bewoners blij zijn met het duurzame comfort en de energierekening. Lees hier … lees verder